Dieta optymalna, dieta pełnowartościowa lub dieta zbilansowana to sposób odżywiania, który gwarantuje dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych i energetycznych w ilościach dokładnie odpowiadających potrzebom organizmu. Według współczesnej wiedzy medycznej tego rodzaju dieta nie da się sprecyzować, ponieważ zapotrzebowanie na składniki odżywcze jest dla każdego człowieka różne ze względu na różnice osobnicze, wiek, płeć, stan zdrowia, stan fizjologiczny, tryb życia, rodzaj wykonywanej pracy, uwarunkowania kulturowe, miejsce zamieszkania, porę roku i dostępność określonych produktów żywnościowych.

Termin „dieta optymalna” jest w Polsce często utożsamiany z dietą Kwaśniewskiego, która jest przeciwieństwem zalecanej „piramidy zdrowego odżywiania”.

Większość rządowych bądź niezależnych instytucji zajmujących się z naukowego punktu widzenia kwestią właściwej zdrowotnie diety ogranicza się zwykle do ogólnych zaleceń, określających ile jakich składników pokarmowych (takich jak tłuszcz, węglowodany, białka, błonnik, witaminy i mikroelementy) powinno być spożywane przez ludzi w określonym wieku i przy określonym trybie życia. Instytucje te często publikują oceny naukowe rozmaitych diet w formie tabel, które uwidaczniają potencjalne braki lub nadmiary określonych składników pokarmowych dla określonych grup ludzi, bez jednoznacznego polecania żadnej z nich.

Piramida odżywiania
W Polsce obecnie zalecaną przez Ministerstwo Zdrowia jest dieta zbudowana w kształcie piramidy, składającej się z produktów zbożowych, warzyw, owoców, ograniczonej ilości produktów zwierzęcych (mięsa, jaj), i minimalnej tłuszczów i słodyczy. Jest to dieta wysokowęglowodanowa, oparta na zaleceniach tzw. food guide pyramid, opracowanego przez United States Department of Agriculture.